Jaskinia Wierzchowska Górna

Jaskinia Wierzchowska Górna to jaskinia na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na zboczu górnej części Doliny Kluczwody w miejscowości Wierzchowie. Jest drugą pod względem długości jaskinią na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W pobliżu znajduje się Jaskinia Wierzchowska Dolna, znana jako Jaskinia Mamutowa, i Jaskinia Dzika.

Historia

Pierwsze wzmianki o jaskini pochodzą z 1853 roku. W II połowie XIX wieku obszar badany był przez Jana Zawiszę w latach 1871–1873 i Gotfryda Ossowskiego w latach 1884–1886. Badania potwierdziły istnienie osadnictwa w tym regionie już w epoce neolitu . Archeolodzy znaleźli fragmenty naczyń i narzędzi oraz ślady po ogniskach. W namulisku natrafiono m.in. na kości niedźwiedzi jaskiniowych, hien oraz innych zwierząt występujących na tym obszarze w epoce lodowcowej.

W XIX wieku intensywnie rozwijał się ruch turystyczny. Do Ojcowa zjeżdżali kuracjusze, a część z nich chętnie odwiedzała znaną już wówczas Grotę Wierzchowską, która jako jedna z pierwszych jaskiń w Europie została przystosowana do obsługi ruchu turystycznego. 

Współczesność

Dzisiaj Wierzchowska jest najdłuższą przystosowaną do zwiedzania jaskinią w Polsce. Prowadzi przez nią wytyczona, bezpieczna i profesjonalnie oświetlona trasa wiodąca poprzez kręty Przesmyk Długi, Salę z Kotłami i Hotelik do największej komory jaskiniowej, Sali Balowej i dalej do Sali Człowieka Pierwotnego. Można spotkać nietoperze (głównie podkowce małe) oraz pająki: sieciarze jaskiniowe.

Jaskinię można zwiedzać wyłącznie z wykwalifikowanym przewodnikiem. Długość trasy turystycznej wynosi 700 m, czas zwiedzania to ok. 50 min. Możliwe jest zwiedzanie stanowisk archeologicznych (osadnictwo neolityczne).

Jaskinia Wierzchowska na mocy Decyzji RL-op-8311/59/66 Prezydium Wojewódzkiej rady Narodowej w Krakowie z dnia 14.09.1966 r. otrzymała status pomnika przyrody na terenie Jurajskiego Parku Krajobrazowego „Dolinki Podkrakowskie” i stanowi jeden z najciekawszych obiektów znajdujących się na jego terenie.